Wąski zakres momentu obrotów silnika, w których osiąga on maksymalną moc, sprawia, że skrzynia biegów pozwala na płynną i sprawną pracę całego pojazdu. Przełożenie powoduje bowiem, że przy tych samych obrotach motoru można uzyskać zróżnicowaną prędkość obrotową kół. Mechanizm ten nie tylko chroni jednostkę napędową, ale także umożliwia jazdę z dowolną szybkością i sprawia, że pojazd radzi sobie z obciążeniami oraz poruszaniem się pod górę. Co ważne, skrzynia biegów minimalizuje też zużycie paliwa. Nie zmienia to jednak faktu, że jest to element, który przy niewłaściwej eksploatacji może przysporzyć kierowcy wiele problemów.
Zasady prawidłowego użytkowania manualnej skrzyni biegów
W Europie największą popularnością cieszą się samochody wyposażone w manualną skrzynię biegów. Jej atutem jest stosunkowo niski koszt eksploatacji oraz duża wytrzymałość. Warunkiem jest jednak odpowiednia dbałość o mechanizm oraz odpowiednie nawyki osób kierujących pojazdem, które sprawiają, że naprawę skrzyni biegów można znacząco odroczyć w czasie. Podstawową zasadą jest odpowiednie operowanie sprzęgłem. Maksymalne dociskanie pedału podczas zmiany przekładni znacząco wydłuży żywotność mechanizmu i zapobiegnie uszkodzeniu synchronizatorów. Warto także opanować właściwą technikę hamowania bez wykonywania gwałtownych ruchów. Podczas zwalniania konieczna jest odpowiednia redukcja biegów. Z szybszym zużyciem poszczególnych elementów skrzyni biegów muszą natomiast liczyć się kierowcy, którzy podróżują przede wszystkim w warunkach miejskich. Mechanizmowi nie sprzyja jazda na półsprzęgle, która jest najczęściej praktykowana podczas przemieszczania się w korkach. Co ciekawe, mechanicy odradzają także trzymanie stopy nad pedałem sprzęgła, ponieważ element ten jest bardzo czuły i nawet łagodny nacisk może znacząco obciążyć skrzynię biegów. Nie zaleca się również trzymania dłoni na drążku zmiany przekładni. Nawyk ten, obciążając mechanizm roboczy powoduje, że naprawa skrzyni biegów może okazać się koniecznością o wiele szybciej, niż spodziewa się tego właściciel pojazdu. Warto także zadbać o umiejętne operowanie przekładnią, ograniczając szybkie i gwałtowne ruchy. Przeciążenia skrzyni biegów powoduje również zła kondycja koła zamachowego oraz niedostateczna ilość oleju przekładniowego, który smarując poszczególne elementy, redukuje tarcie, pełni funkcję chłodzącą, utrzymuje mechanizm w czystości, tłumi drgania i zapobiega korodowaniu metalowych części.
Czego nie lubi automatyczna przekładnia?
Mimo że na ulicach europejskich miast dominują auta z manualną skrzynią biegów, w ostatnich latach przybywa również miłośników automatów. Rozwiązanie to podnosi komfort podróży i pozwala na idealne dopasowanie biegu do trybu jazdy. Fakt ten ma szczególne znaczenie podczas przemieszczania się po zatłoczonych miastach, kiedy co chwilę trzeba dokonywać zmiany biegów. Wbrew powszechnej opinii nowoczesne skrzynie biegów nie zwiększają zużycia paliwa. Warto jednak pamiętać, że są to mechanizmy wyjątkowo delikatne. Naprawa skrzyni biegów często okazuje się koniecznością, gdy kierowca omyłkowo źle przerzuci bieg. Złym nawykiem prowadzącym do jej przyspieszonego zużycia jest jednoczesne wciskanie pedałów gazu i hamulca, zdarzające się często kierowcom rozpoczynającym przygodę z automatem. Błędem jest także zmiana trybu na N lub na luz podczas krótkich postojów, co powoduje spadek ciśnienia oleju. Automatyczna skrzynia biegów nie jest ponadto zalecana kierowcom, którzy lubią gwałtownie ruszać z miejsca i często maksymalnie dociskają pedał gazu. Chociaż automatyczna przekładnia uchodzi za bezobsługową, warto pamiętać, że tak jak jej manualny odpowiednik, również wymaga zmiany oleju. Najczęściej pierwsza wizyta u mechanika zalecana jest po pokonaniu dystansu 100 tysięcy kilometrów. Następna wymiana oleju powinna zostać przeprowadzona po przejechaniu kolejnych 30-40 tysięcy. Warto przy tym pamiętać o obligatoryjnej wymianie filtra. Gromadzące się w nim opiłki metali mogą bowiem prowadzić do poważnego uszkodzenia całego mechanizmu.
Kiedy konieczna jest naprawa skrzyni biegów?
Zanim skrzynia biegów ulegnie całkowitemu zniszczeniu, często wysyła pewne sygnały świadczące o tym, że auto powinien zobaczyć doświadczony fachowiec. W przypadku manualnej przekładni niepokojącym objawem jest zgrzytanie podczas przerzucania biegów. Przyczyną mogą okazać się zużyte lub zapieczone linki oraz popychacze. Często zgrzyty mogą być także objawem nieprawidłowego użytkowania przekładni przez kierowcę. W najgorszym wypadku natomiast świadczą o uszkodzeniu synchronizatorów, wyrównujących pracę wszystkich podzespołów. Odroczenie wizyty w warsztacie może w tym przypadku skutkować całkowitą degradacją mechanizmu. Warto pamiętać też o tym, że niesprawne synchronizatory mogą powodować wypadanie biegów podczas jazdy, stwarzając tym samym zagrożenie na drodze. Uwagę kierowcy powinny wzbudzić także samoistne ruchy lewarka podczas ruszania i hamowania pojazdu, świadczące o zniszczeniu poduszek, na których zamocowana jest przekładnia, linek oraz popychaczy. Z kolei przeciągły dźwięk dochodzący ze skrzyni biegów jest najczęściej sygnałem, że zużyciu uległy łożyska i tarcze zębate, co może skutkować rozerwaniem obudowy. Awaria automatycznej skrzyni biegów powoduje pojawienie się na wyświetlaczu komputera odpowiedniego komunikatu. Niepokój może budzić permanentne przełączanie się przekładni na tryb N, szarpanie podczas redukcji biegów, stukanie słyszalne w kokpicie oraz utrata mocy silnika pracującego na niższych obrotach. Najczęściej problemy z automatyczną skrzynią biegów dotyczą podzespołów elektronicznych i są spowodowane brakiem styku w miejscach lutowania czy zużyciem elektrozaworów. Kłopotliwy bywa także sterownik hydrauliczny. Ponadto sen z powiek kierowcy może spędzić awaria oprogramowania. Nie można bowiem zapominać, że to właśnie delikatny układ elektroniczny nadal jest przyczyną niechęci wielu miłośników motoryzacji do automatycznej przekładni. Naprawa skrzyni biegów wiąże się wówczas z ogromnymi kosztami. To właśnie perspektywa wydatków sprawia, że dla właścicieli aut faworytem do dziś pozostaje klasyczny manual, który co prawda nie jest wolny od usterek, ale wyróżnia się znacznie tańszą eksploatacją.
